زگیلهای تناسلی یکی از شایع‌ترین انواع عفونتهای مقاربتی هستند. تقریباً همه افرادی که دارای رابطه جنسی هستند ممکن است در طول زندگی خود حداقل به یک نوع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) آلوده شوند. HPV ویروسی است که باعث زگیلهای تناسلی می‌شود.
زگیلهای تناسلی بر قسمت‌های مرطوب ناحیه تناسلی تأثیر می‌گذارند و به شکل برجستگی‌های کوچک و گوشتی ظاهر می‌شوند و یا ظاهری شبیه گل‌کلم دارند. در بیشتر موارد، زگیل‌ها آنقدر کوچک هستند که به سختی دیده می‌شوند.
برخی انواع ویروس پاپیلومای انسانی در دستگاه تناسلی باعث ایجاد زگیل تناسلی و برخی دیگر باعث سرطان می‌شوند. واکسن‌ها می‌توانند در برابر برخی از گونه‌های HPV دستگاه تناسلی از فرد محافظت کنند.
علائم
زگیلهای تناسلی در زنان ممکن است روی فرج، دیواره‌های واژن، ناحیه بین دستگاه تناسلی خارجی و مقعد، کانال مقعد و دهانه رحم رشد کنند. در مردان نیز ممکن است در نوک یا بدنه آلت تناسلی، بیضه یا مقعد ایجاد شوند.
زگیل تناسلی همچنین ممکن است در دهان یا گلوی شخصی که با فرد آلوده تماس جنسی دهانی داشته است ایجاد شود.
علائم و نشانه‌های زگیلهای تناسلی عبارتند از:
- تورم‌های کوچک، گوشتی، قهوه‌ای یا صورتی روی اندام تناسلی
- برآمدگی شبیه گل‌کلم که به دلیل وجود چندین زگیل نزدیک به هم ایجاد می‌شود.
- خارش و التهاب در اندام تناسلی
- ایجاد خونریزی هنگام مقاربت
زگیلهای تناسلی ممکن است به حدی ریز و صاف باشند که دیده نشوند. اگرچه در موارد نادر در افراد دارای سیستم ایمنی سرکوب شده زگیلهای تناسلی به خوشه‌های بزرگ تبدیل می‌شوند.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
در صورت وجود برجستگی یا زگیل در ناحیه تناسلی باید به پزشک مراجعه کنید.
علل
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث ایجاد زگیل می‌شود. بیش از چهل نوع HPV وجود دارد که اندام تناسلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
زگیلهای تناسلی در اکثر موارد بر اثر تماس جنسی پخش می‌شوند. نکتهٔ مهم این است که برای انتقال عفونت به شریک جنسی لازم نیست که حتماً زگیلهای تناسلی قابل مشاهده باشند.
عوامل خطر
بیشتر افرادی که دارای رابطه جنسی هستند، ممکن است دچار عفونت در دستگاه تناسلی شوند. عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا می‌شوند عبارتند از:
- رابطه جنسی محافظت نشده با چندین نفر
- ابتلا به سایر عفونتهای مقاربتی
- رابطه جنسی با فردی که از سابقه روابط جنسی او اطلاعاتی ندارید.
- شروع رابطه جنسی در سن پایین
- سیستم ایمنی ضعیف به دلایلی مانند اچ‌آی‌وی یا مصرف داروهای پیوند اعضا
عوارض
عوارض زگیل تناسلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرطان. سرطان دهانه رحم با عفونت دستگاه تناسلی رابطه نزدیکی دارد. انواع خاصی از زگیل تناسلی نیز با سرطان‌های فرج، مقعد، آلت تناسلی مرد و دهان و گلو در ارتباط است. زگیل تناسلی همیشه باعث ایجاد سرطان نمی‌شود، اما انجام آزمایش‌های پاپ اسمیر منظم برای خانم‌ها مهم است، مخصوصاً برای کسانی که به انواع عفونتهای مقاربتی مبتلا شده‌اند.
- ایجاد مشکل در دوران بارداری. در موارد نادر در دوران بارداری زگیل‌ها بزرگ می‌شوند به صورتی که دفع ادرار دشوار و دردناک می‌شود. زگیلهای دیواره واژن باعث کشش بافت‌های واژن در هنگام زایمان می‌شوند. اگر زگیلهای روی فرج یا واژن بزرگ باشند ممکن است هنگام زایمان خونریزی کنند. نوزادی که از مادر مبتلا به زگیلهای دستگاه تناسلی متولد شود، در موارد نادر ممکن است دچار زگیل در گلو باشد. در این موارد ممکن است برای جلوگیری از مسدود شدن راه تنفسِ کودک به جراحی نیاز باشد.
پیشگیری
واکسن‌های ویروس پاپیلومای انسانی که به نام گارداسیل و گارداسیل 9 شناخته می‌شوند می‌توانند زنان و مردان را از رایج‌ترین سویه‌های HPV که باعث ایجاد زگیلهای تناسلی و سرطان دهانه رحم می‌شوند محافظت کنند.
واکسنی به نام سرواریکس نیز وجود دارد که از فرد در برابر سرطان دهانه رحم محافظت می‌کند اما قادر به محافظت از او در برابر زگیلهای تناسلی نیست.
افراد 9 تا 45 سال می‌توانند واکسن HPV را دریافت کنند که بسته به سن فرد نیاز به دو یا سه بار تزریق است. هر دو نوع واکسن باید قبل از شروع رابطه جنسیِ فرد تزریق شود، زیرا بیشترین تأثیرگذاری واکسن‌ها قبل از قرارگیری فرد در معرض HPV است.
استفاده از کاندوم یا سد دندانی (کاندوم دهانی) در هنگام رابطه جنسی نیز می‌تواند خطر ابتلا به زگیل تناسلی را کاهش دهد. استفاده از مانع فیزیکی برای جلوگیری از انتقال بیماری مهم است.
واکسیناسیون
سه واکسن ویروس پاپیلومای انسانی توسط سازمان غذا و دارو تأیید شده است. Gardasil 9 جدیدترین واکسن برای استفادهٔ مردان و زنان از سنین 9 تا 45 سال است که برای محافظت در برابر سرطان دهانه رحم و زگیلهای تناسلی تأیید شده است.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، واکسیناسیون را برای دختران و پسران 11 و 12 ساله توصیه می‌کند، اگرچه این تزریق در 9 سالگی نیز انجام می‌شود.
ایده‌آل‌ترین زمان دریافت واکسن برای دختران و پسران قبل از تماس جنسی است.
عوارض جانبی تزریق واکسن معمولاً خفیف است و فرد ممکن است دچار درد در محل تزریق، سردرد، تب پایین یا علائم شبیه آنفولانزا شود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کند که همهٔ افراد 11 و 12 ساله، به جای تزریق سه دوز واکسن، دو دوز واکسن را با فاصله حداقل شش ماه تزریق کنند. همچنین در برنامه‌ریزی جدید اعلام شده افراد 9 و 10 سال و نوجوانان 13 و 14 ساله نیز می‌توانند دو بار واکسن دریافت کنند زیرا تحقیقات نشان داده است که دو دوز واکسن برای کودکان زیر 15 سال مؤثر است.
نوجوانان و جوانان که تزریق واکسن را دیرتر و در سنین 15 تا 26 سالگی شروع می‌کنند، باید سه دوز واکسن تزریق کنند. همچنین واکسیناسیون HPV برای همه افراد 26 سال به بالا که به‌قدر کافی واکسینه نشده‌اند، توصیه می‌شود.
فقط برای خانم‌ها
از آنجا که زگیل ممکن است در نقاط داخلی‌تر بدن زنان نیز ایجاد شود، لازم است که پزشک معاینه لگن را نیز انجام دهد. پزشک از محلول اسیدی ملایم استفاده می‌کند که به دیده شدن بهتر زگیل کمک می‌کند.
پزشک همچنین آزمایش پاپ (که به پاپ‌اسمیر نیز معروف است) را انجام می‌دهد که شامل گرفتن سواب از سلول‌های دهانه رحم است. این سلول‌ها از نظر وجود عفونت آزمایش می‌شوند.
انواع خاصی از زگیل تناسلی ممکن است باعث وجود نتایج غیرطبیعی در آزمایش پاپ شود که تغییرات پیش از سرطان را نشان می‌دهد. اگر پزشک مورد غیرعادی را مشاهده کند، بیمار باید غربالگری منظم را برای کنترل تغییرات یا انجام کولپوسکوپی داشته باشد.
اگر به‌عنوان یک زن نگران هستید که ممکن است به نوعی زگیل تناسلی که منجر به سرطان دهانه رحم می‌شود مبتلا شده باشید، پزشک می‌تواند آزمایش DNA برای شما انجام دهد. این آزمایش عفونت ناحیه تناسلی احتمالی موجود در بدنتان را مشخص می‌کند. امکان انجام این آزمایش هنوز برای مردان فراهم نیست.
درمان زگیلهای تناسلی
اگرچه زگیلهای تناسلی قابل مشاهده معمولاً با گذشت زمان از بین می‌روند اما عفونت ممکن است در سلول‌های پوستی باقی بماند؛ بنابراین زگیل ممکن است در طول زندگی چندین بار عود کند. پس کنترل علائم مهم است زیرا فرد باید از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری کند. همان‌طور که گفته شد، حتی اگر هیچ زگیل قابل مشاهده یا علائم دیگری وجود نداشته باشد زگیلهای تناسلی می‌توانند به دیگران منتقل شوند.
بیمار معمولاً برای تسکین علائم دردناک یا کم کردن ظاهر آن‌ها سعی می‌کند زگیلهای تناسلی را درمان کند اما باید بدانید زگیلهای دستگاه تناسلی را با استفاده از داروهای ازبین‌برنده زگیل بدون نسخه نمی‌توانید درمان کنید.
پزشک ممکن است درمان موضعی زگیل را نیز تجویز کند که شامل موارد زیر است:
- ایمی‌کیمود با نام تجاری «آلدارا»
- پودوفیلین و پودوفیلوکس (کاندیلوکس)
- اسید تری کلرواستیک یا TCA
در صورتی که زگیلهای قابل مشاهده به مرور بهبود نیابند، ممکن است برای برداشتن آن‌ها نیاز به جراحی جزئی باشد. پزشک همچنین می‌تواند زگیل‌ها را با استفاده از روش‌های زیر برطرف کند:
- الکتروکوتر یا سوزاندن زگیل با جریان الکتریکی
- کرایوتراپی یا انجماد زگیل
- لیزردرمانی
- برش یا قطع زگیل
- تزریق داروی اینترفرون
درمان‌های خانگی زگیل تناسلی
از داروهای بدون نسخه که برای درمان زگیلهای دست مصرف می‌شود در درمان زگیلهای تناسلی استفاده نکنید. سویه‌های HPV زگیلهای دست با دستگاه تناسلی متفاوت هستند و درمان‌هایی که برای سایر مناطق بدن در نظر گرفته می‌شوند اغلب بسیار قوی‌تر از درمان‌های استفاده شده در اندام‌های تناسلی هستند. ضررهای استفاده از روش‌های درمانی اشتباه ممکن است بیش از سود آن باشد.
بعضی از داروهای خانگی به عنوان درمانی مفید برای رفع زگیلهای دستگاه تناسلی شناخته می‌شوند، اما شواهد علمی کمی برای اثبات آن‌ها وجود دارد. هرگز بدون مشورت با پزشک اقدام به درمان خانگی نکنید.
دیدگاه و نحوهٔ برخورد با زگیل تناسلی
زگیل تناسلی بیماری شایع و قابل درمان است که از عوارض عفونت HPV به حساب می‌آید. این زگیل‌ها ممکن است با گذشت زمان ناپدید شوند، اما برای جلوگیری از بازگشت و ایجاد عوارض احتمالی انجام اقدامات درمانی ضروری است.
اگر فکر می‌کنید به زگیل تناسلی مبتلا شده‌اید حتماً به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که به زگیل تناسلی مبتلا شده‌اید بهترین گزینه‌های درمانی را توصیه خواهد کرد.
علاوه بر این، صحبت کردن دربارهٔ این بیماری با شریک جنسی مهم است. این کار ممکن است دشوار به نظر برسد، اما صراحت داشتن در مورد وضعیتتان باعث محافظت از شریک زندگی‌تان در برابر عفونت HPV و زگیلهای تناسلی می‌شود.
سؤالات متداول
1. آیا زگیلهای تناسلی بهبود مییابند؟
زگیلهای تناسلی ناشی از رایج‌ترین انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ممکن است به صورت خودبهخود و بدون درمان برطرف شوند؛ بنابراین متخصصان معمولاً رویکردهای متفاوتی در درمان زگیلهای تناسلی دارند. زگیلهای تناسلی ممکن است بدون درمان از بین بروند.
2. ماندگاری زگیلهای تناسلی چه مدت است؟
بیشتر زگیلهای تناسلی ناشی از عفونتهای HPV خودبهخود بهبود مییابند که ممکن است چند ماه تا دو سال زمان ببرد. اما حتی اگر زگیلهای تناسلی بدون درمان برطرف شوند باز هم احتمال باقی ماندن ویروس وجود دارد. اگر درمان به موقع انجام نشود ممکن است زگیلهای تناسلی بسیار بزرگ شده و به صورت خوشه‌های بزرگ رشد کنند.
3. چه مشکلاتی ممکن است با زگیلهای تناسلی اشتباه گرفته شود؟
زگیلهای تناسلی ممکن است با خال، برچسب‌های پوستی (اسکین تگ)، یا پاپول‌های مرواریدی آلت تناسلی (برجستگی‌های کوچکی که در اطراف دهانهٔ سر آلت تناسلی مرد و همچنین ورودی واژن یافت می‌شود) اشتباه گرفته شود. این موارد خطرناک و عفونی نیستند و قسمت‌های طبیعی بدن هستند.
4. شکل زگیلهای تناسلی هنگام ظاهر شدن چگونه است؟
زگیلهای تناسلی شبیه برجستگیهایی همرنگ پوست یا مایل به سفید هستند که در فرج، واژن، دهانه رحم، آلت تناسلی مرد، بیضه یا مقعد ظاهر می‌شوند. آن‌ها تقریباً به شکل تکه‌های کوچک گل‌کلم هستند. فرد ممکن است فقط یک زگیل یا یک دسته از آن‌ها را داشته باشد که سایز بزرگ یا کوچک دارند. زگیل گاهی خارش دارد اما بیشتر اوقات صدمه‌ای نمی‌زند.
